Η επίδραση της επιλογής συνδυασμού ανόδου και φίλτρου στην ποιότητα της μαστογραφίας και τη δόση στο μαστό

Η επίδραση της επιλογής συνδυασμού ανόδου και φίλτρου στην ποιότητα της μαστογραφίας και τη δόση στο μαστό

Α. Τσαλαφούτας (1), Β. Τσαπάκη (2), Σ. Οικονομίδης (3)

(1) Τμήμα Ιατρικής Φυσικής, ΑΟΝΑ "Ο Άγιος Σάββας", Αθήνα
(2) Μονάδα Ιατρικής Φυσικής, Γ.Ν.Ν.Ι. Κωνσταντοπούλειο, Νέα Ιωνία
(3) ΕΕΑΕ, Διεύθυνση αδειών και ελέγχων, Αγία Παρασκευή

Περίληψη
Η μαστογραφία αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση ακτινολογικής εξέτασης, καθώς είναι η μόνη που διενεργείται συστηματικά και σε ασυμπτωματικές γυναίκες στα πλαίσια προγραμμάτων πρόληψης. Για το λόγο αυτό, οι προσπάθειες για την επίτευξη υψηλής ποιότητας απεικόνισης πρέπει να συνδυάζονται με αντίστοιχες προσπάθειες για τη μείωση της δόσης στο μαστό.
Τα σύγχρονα συστήματα μαστογραφίας, ψηφιακά και μη, προσφέρουν διάφορες επιλογές υλικού ανόδου (Μολυβδαίνιο-Μο, Ρόδιο-Rh, Βολφράμιο-W) και φίλτρου (Μολυβδαίνιο-Μο, Ρόδιο-Rh, Αλουμίνιο-Al) της ακτινολογικής λυχνίας, οι οποίες αν χρησιμοποιηθούν κατάλληλα μπορούν να μειώσουν σημαντικά τη δόση στο μαστό διατηρώντας την ποιότητα απεικόνισης σε υψηλά επίπεδα.
Στη μελέτη αυτή αξιολογήθηκε η ποιότητα απεικόνισης και η δόση στο μαστό σε τρεις κλασικούς μαστογράφους (screen-film), έναν ψηφιακό μαστογράφο (flat panel) και έναν μαστογράφο με ψηφιοποιητή (CR), χρησιμοποιώντας κατάλληλα ομοιώματα ποιοτικού ελέγχου. Το air-kerma στην επιφάνεια εισόδου του μαστού (ESAK) και η μέση δόση αδένα στο μαστό (MGD) υπολογίστηκαν από τα στοιχεία έκθεσης με τη χρήση κατάλληλων συντελεστών.
Τα αποτελέσματα των υπολογισμών της MGD και της αξιολόγησης της ποιότητας απεικόνισης αναδεικνύουν τη σημασία της σωστής επιλογής του συνδυασμού υλικού ανόδου και φίλτρου, καθώς η μείωση της δόσης στο μαστό με τη χρήση Mo/Rh, Rh/Rh ή W/Rh είναι δραματική σε σχέση με την επιλογή Μο/Μο. Για τους κλασικούς μαστογράφους η επιλογή Μο/Μο δίνει ελαφρώς καλύτερη ποιότητα απεικόνισης σε μαστούς μικρού ή μέσου πάχους, ενώ για μεγαλύτερους μαστούς δεν ενδείκνυται καθώς η MGD γίνεται εξαιρετικά υψηλή χωρίς η ποιότητα απεικόνισης να είναι σημαντικά καλύτερη. Για τον ψηφιακό μαστογράφο ο συνδυασμός W/Rh που είναι και η εργοστασιακή προεπιλογή εξασφαλίζει πολύ καλή ποιότητα απεικόνισης με πολύ μικρή δόση στο μαστό.