Basic HTML Version
227
Ι. Μοσχούρης, Μ. Γ. Παπαδάκη Βασική ανατομία του επιπολής φλεβικού συστήματος του κάτω άκρου με υπερηχογραφική συσχέτιση
ΕΠΙΠΟΛΗΣ ΦΛΕΒΕΣ ΤΗΣ ΕΣΩ
ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΑΚΡΟΥ
Η μείζων σαφηνής φλέβα (ΜΣΦ, great saphenous
vein) είναι το κύριο επιπολής φλεβικό στέλεχος στην
έσω επιφάνεια του σκέλους
1-5,16,17
. Είναι η μακρύτερη
φλέβα του σώματος. Αποτελεί συνέχεια της έσω επιχεί-
λιας φλέβας του άκρου ποδός, και αρχίζει έμπροσθεν
του έσω σφυρού, πορεύεται στην έσω επιφάνεια της
κνήμης, ανέρχεται όπισθεν του έσω μηριαίου και
έσω κνημιαίου κονδύλου και στη συνέχεια στην έσω
επιφάνεια του μηρού, εκβάλλοντας τελικά στην κοινή
μηριαία φλέβα, περί τα 3 εκ. κάτωθεν του βουβωνικού
συνδέσμου, στη σαφηνομηριαία συμβολή. Σε εγκάρσια
υπερηχογραφική τομή στη θέση αυτή, παρατηρείται το
σημείο του “Mickey mouse”
8
(εικόνα 3). Ανατομικά
και υπερηχογραφικά, η σαφηνομηριαία συμβολή
ορίζεται ως το τμήμα της ΜΣΦ μεταξύ της τελικής
και της προ-τελικής βαλβίδας της ΜΣΦ. Η τελική
βαλβίδα της ΜΣΦ παρατηρείται στο 94-100% των
περιπτώσεων, μόλις 1-2 χιλ. πριν την εκβολή της ΜΣΦ
στην κοινή μηριαία φλέβα
4,18
. Η προ-τελική βαλβίδα
παρατηρείται επίσης πολύ συχνά (89% περίπου), 2-5
εκ. περιφερικότερα της τελικής βαλβίδας
3,4,18
. Συνολικά
η ΜΣΦ έχει 10-20 βαλβίδες και φυσιολογική διάμετρο
μικρότερη των 6 χιλ. στο ανώτερο τμήμα του μηρού.
Στην κνήμη, η ΜΣΦ πορεύεται πολύ κοντά στο μείζον
σαφηνές νεύρο.
Ήδη αναφέρθηκε ότι η ΜΣΦ πορεύεται εντός του
διαμερίσματος της σαφηνούς, και εντοπίζεται υπερη-
χογραφικά χάρη στο σημείο του “saphenous eye”.
Η περιτονία της σαφηνούς μπορεί να μην είναι καλά
σχηματισμένη στην περιοχή πέριξ του γόνατος, και
τότε το προαναφερθέν υπερηχογραφικό σημείο δεν
είναι ευδιάκριτο. Τότε, χρήσιμο για την εντόπιση της
ΜΣΦ είναι το σημείο της «κνημο-γαστροκνημιαίας
γωνίας ή τριγώνου» (tibio-gastrocnemial angle/triangle
sign)
3,19
, το οποίο προκύπτει από την εγκάρσια υπε-
ρηχογραφική τομή: α) του έσω χείλους του οστού
της κνήμης, β) της έσω κεφαλής του γαστροκνημίου
μυός και γ) της περιτονίας της σαφηνούς (στον βαθμό
που είναι σχηματισμένη στην περιοχή αυτή). Η ΜΣΦ
πορεύεται εντός του τριγώνου αυτού κι έτσι μπορεί
να εντοπιστεί υπερηχογραφικά και να διαχωριστεί
από τους κλάδους της, που πορεύονται εκτός του
τριγώνου (εικόνα 4).
Παραλλαγές
Η γνώση των ανατομικών σχέσεων της ΜΣΦ με τη
ΜΠ και ΣΠ, διευκολύνει την κατανόηση των βασικών
ανατομικών παραλλαγών της φλέβας αυτής.
Στον διπλασιασμό, παρατηρούνται δύο φλεβικά
στελέχη της ΜΣΦ, πορευόμενα παράλληλα μεταξύ
τους, εντός του διαμερίσματος της σαφηνούς
2,3
(ει-
κόνα 5). Η παραλλαγή αυτή παρατηρείται σχεδόν
αποκλειστικά στον μηρό και όχι στην κνήμη, έχει
δε συχνότητα 1-2%
20
. Η πολύ μεγαλύτερη συχνότη-
τα με την οποία αναφερόταν η παραλλαγή αυτή σε
παλαιότερες μελέτες, οφείλεται στο ότι θεωρούνταν
εσφαλμένα ως διπλές ΜΣΦ, οι κλάδοι της ΜΣΦ που
πορευόταν παράλληλα με το στέλεχος της ΜΣΦ, αλλά
εκτός του διαμερίσματος της σαφηνούς.
Στην απλασία ή υποπλασία
2,3
, παρατηρείται απουσία
τμήματος της ΜΣΦ, με αποτέλεσμα να λείπει η «κόρη»
από το «μάτι της σαφηνούς». Σημειωτέον ότι με τις
υπάρχουσες τεχνολογικές δυνατότητες των υπερήχων
μπορούν να απεικονιστούν με ευκρίνεια φλέβες με
Εικόνα 4:
Εγκάρσια υπερηχογραφική τομή στο άνω τριτη-
μόριο της έσω επιφάνειας κνήμης με το σημείο της «κνη-
μο-γαστροκνημιαίας γωνίας/τριγώνου». Η μία πλευρά του
τριγώνου είναι η έσω παρυφή του οστού της κνήμης (κόκκινη
γραμμή), η δεύτερη πλευρά είναι η παρυφή της έσω κεφαλής
του γαστροκνημίου μυός (λευκή γραμμή) και η τρίτη πλευρά
είναι η περιτονία της σαφηνούς (μαύρη γραμμή), η οποία
συχνά είναι ατελής στην περιοχή αυτή. Το στέλεχος της ΜΣΦ
(βέλος) πορεύεται εντός του εν λόγω τριγώνου.