Basic HTML Version
127
X. Μασκαλίδης και συν. Η μαγνητική φασματοσκοπία στη διερεύνηση του πολύμορφου γλοιοβλαστώματος
και η βαλίνη (valine). Σύγχρονες μέθοδοι (in vivo two-
dimensional localized correlation spectroscopy) είναι
σε θέση να αναλύσουν ακόμη μεγαλύτερο αριθμό
μεταβολιτών, των οποίων η απουσία ή η παρουσία
χαρακτηρίζει το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα, με στόχο
τη μείωση της ανάγκης για στερεοτακτική βιοψία
8
.
Όπως προαναφέρθηκε η κρεατίνη δεν παρουσιάζει
ιδιαίτερη μεταβολή ακόμη και σε παθολογικές κατα-
στάσεις συγκριτικά με τους υπόλοιπους μεταβολίτες.
Γι’ αυτό χρησιμοποιείται, ως παρονομαστής στα μετα-
βολικά κλάσματα Cho/Cr και NAA/Cr. Τα επίπεδα της
κρεατίνης μπορεί ν’ αυξηθούν σε περιπτώσεις όγκων
που διηθούν δομές της φαιάς ουσίας με αποτέλεσμα
το κλάσμα Cho/Cr, λόγω της αύξησης και των δύο
μεταβολιτών, να πλησιάζει το 1 ή να είναι ακόμη και
αρνητικό, όπως καταγράψαμε χαρακτηριστικά σε τρία
από τα περιστατικά της μελέτης (Εικόνες 7, 8).
Η αύξηση της χολίνης τεκμηριώνεται μέσω των με-
ταβολικών κλασμάτων Cho/NAA και Cho/Cr (Πίνακας
1). Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή αυτών των κλασμά-
των, τόσο μεγαλύτερος είναι ο βαθμός κακοήθειας.
Συγκεκριμένα, το κλάσμα Cho/Cr έχει σαν όριο την
τιμή 2.0, ενώ κατ’ άλλους την τιμή 2.5 για τη δια-
φοροποίηση των χαμηλής κακοήθειας από υψηλής
κακοήθειας γλοιωμάτων. Όταν το κλάσμα Cho/NAA
είναι >1 υποδεικνύει χαμηλής κακοήθειας νεοπλασία,
ενώ όταν έχει τιμή >3 – κατ’ άλλους >2.2
7
- αποτελεί
δείκτη υψηλής κακοήθειας (Εικόνες 1 έως 6).
Η μαγνητική φασματοσκοπία μπορεί ν’ αποδειχθεί
πολύτιμη σε περιπτώσεις που η συμβατική μαγνητική
τομογραφία και η κλινική εικόνα είναι αμφίσημες,
σχετικά με ογκόμορφες βλάβες του εγκεφάλου. Όμως,
αποτελεί απαράβατο κανόνα ότι η ανάλυση της μα-
γνητικής φασματοσκοπίας πρέπει να γίνεται πάντα σε
συνδυασμό με τα δεδομένα που προσφέρουν όλες
οι ακολουθίες τόσο της δομικής (T1WI, T2WI, T1WI
post contrast) όσο και της λειτουργικής (DWI, PWI)
μαγνητικής τομογραφίας. Είναι ενδεικτικό πως η
μεγάλη αύξηση της χολίνης και η μεγάλη μείωση της
αζωτοακετυλοασπαρτάσης, που αποτελούν χαρακτη-
ριστικά των νεοπλασιών, συμπεριλαμβανομένου του
πολύμορφου γλοιοβλαστώματος μπορεί ν’ απαντηθούν
σε μία σειρά από μη νεοπλασματικές παθησεις
9
.
Οι ενδείξεις της μαγνητικής φασματοσκοπίας ανα-
φέρονται στον Πίνακα 2.
Το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα είναι ο πιο κακοήθης
αστροκυτταρικός όγκος (grade IV), αποτελούμενος από
νεοπλασματικά κύτταρα χαμηλής διαφοροποίησης.
Είναι ο συχνότερος πρωτοπαθής κακοήθης όγκος
του εγκεφάλου, αποτελώντας το 12-15% όλων των
ενδοκράνιων όγκων.
Υπάρχουν δύο τύποι γλοιοβλαστώματος:
α) δευτεροπαθές από αναπλαστικό αστροκύττωμα.
β) πρωτοπαθές - denovo.
Εμφανίζεται σε οποιαδήποτε ηλικία. Το 80% μεταξύ
45-80 ετών.
Τα πολύμορφα γλοιοβλαστώματα αποτελούνται
από εμπλουτιζόμενες περιοχές νεοπλασματικού ιστού
και εκτεταμένες περιοχές κεντρικής νέκρωσης και
γλοίωσης. Συνήθως, υπάρχει εκτεταμένο περιεστιακό
οίδημα.
Ο διηθητικός χαρακτήρας του γλοιοβλαστώματος
καθιστά μη εφικτό τον καθορισμό τόσο των απεικο-
νιστικών, όσο και των ιστοπαθολογικών ορίων του
όγκου με τον φυσιολογικό εγκεφαλικό ιστό
10
.
Εκτός από τις περιοχές της νέκρωσης, δεν είναι σπά-
νια η παρουσία μη εμπλουτιζόμενου νεοπλασματικού
ιστού, ειδικά στις περιπτώσεις όπου το γλοιοβλάστωμα
προκύπτει από ένα μικρότερου βαθμού κακοήθειας
αστροκύττωμα.
Ηπαθολογοανατομική και απεικονιστική ετερογένεια
του πολύμορφου γλοιοβλαστώματος
10
ισχύει και στην
περίπτωση της μαγνητικής φασματοσκοπίας, όπου το
φάσμα, επηρεαζόμενο από την παρουσία όχι μόνο του
νεοπλασματικού ιστού, αλλά και περιοχών νέκρωσης,
αιμορραγίας ή και φλεγμονής, δεν θα είναι ούτε ομοι-
όμορφο, αλλά ούτε και τυπικό όγκου υψηλής κακοή-
θειας σε όλη την έκταση αυτού. Επιπλέον, η επιλογή
του στοιχειώδους όγκου (voxel) φασματοσκοπικής
ανάλυσης συνήθως δεν περιέχει μόνο νεοπλασματικά
κύτταρα, αλλά και κύτταρα φυσιολογικού εγκεφαλικού
παρεγχύματος, που επηρεάζουν την τελική εικόνα
του φάσματος, δεδομένης της διηθητικής φύσης του
γλοιοβλαστώματος.
Συνεπώς η επιλογή της θέσης και το μέγεθος της
περιοχής ενδιαφέροντος, όπου θα εφαρμοστεί η φα-
σματοσκοπική ανάλυση είναι μεγάλης σημασίας και
πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή. Συνήθως, η
καταλληλότερη θέση είναι το εμπλουτιζόμενο άκρο
της βλάβης, παρά το κεντρικό της τμήμα, ακόμα κι αν
αυτό αποτελείται από συμπαγή εμπλουτιζόμενο ιστό
σε μία προσπάθεια ν’ αποφύγουμε την καταγραφή
των προϊόντων κυτταρικής αποδόμησης, που πιθανώς
επικρατούν στο κέντρο της βλάβης
11
.
Στο γλοιοβλάστωμα παρατηρείται αύξηση της χο-
λίνης, μείωση του ΝΑΑ, ενώ μπορεί να καταγραφεί
αύξηση των λιπιδίων και του γαλακτικού οξέος.
Στη μαγνητική φασματοσκοπία το κατεξοχήν χαρα-