Basic HTML Version
Ελληνική Ακτινολογία, Τόμος 44, Τεύχος 2, 2013
128
κτηριστικό, όχι μόνο του γλοιοβλαστώματος, αλλά και
όλων των όγκων που προέρχονται από όλα τα μέρη
του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου
είναι η αύξηση της χολίνης. Η χολίνη, όπως προανα-
φέρθηκε, αποτελεί δείκτη των κυτταρικών μεμβρανών
και η αύξησή της είναι μεγαλύτερη σε υψηλότερης
κακοήθειας όγκους, όπως είναι το πολύμορφο γλοιο-
βλάστωμα, όπου υπάρχει γρήγορος πολλαπλασιασμός
των νεοπλασματικών κυττάρων και μεγάλη αύξηση
των κυτταρικών μεμβρανών.
Ο προσδιορισμός του επιπέδου αύξησης της χο-
λίνης γίνεται είτε με τον καθορισμό της απόλυτης
συγκέντρωσης της χολίνης, η οποία αν και εφικτή
είναι ιδιαίτερα δύσκολη, είτε με τον προσδιορισμό της
αύξησης της χολίνης μέσω της αύξησης των μεταβο-
λικών κλασμάτων Cho/NAA και Cho/Cr. Στη μελέτη
μας 16 ασθενείς παρουσίασαν Cho/NAA>3 και Cho/
Cr>2.5, τεκμηριώνοντας την αύξηση της χολίνης και
καταδεικνύοντας υψηλό βαθμό κακοήθειας (Εικόνες
1 έως 6). Μία άλλη προσέγγιση αποτελεί η σύγκριση
της χολίνης σε μία ύποπτη μάζα με τη χολίνη ή την
κρεατίνη στο φυσιολογικό εγκεφαλικό παρέγχυμα στην
αντίστοιχη θέση του αντίθετου εγκεφαλικού ημισφαιρί-
ου. Τα κλάσματα του γαλακτικού οξέος προς το νερό
ή την κρεατίνη (lactate/water, lactate/ Cr), στα οποία
έχει αποδοθεί υψηλή ευαισθησία στη διάκριση των
διαφόρων ιστολογικών τύπων των αστροκυττωμάτων
12
,
δεν ήταν διαθέσιμα στη μελέτη μας.
Το γλοιοβλάστωμα έχει χαμηλότερα επίπεδαΝΑΑ σε
σύγκριση με τα χαμηλότερης κακοήθειας γλοιώματα,
κάτι που αφορά όχι μόνο τις περιοχές νέκρωσης του
γλοιοβλαστώματος, αλλά και τα συμπαγή τμήματα
του όγκου και οφείλεται στη μεγαλύτερη καταστροφή
νευρώνων σε αυτό και την αντικατάσταση αυτών από
νεοπλασματικά κύτταρα
5,7
.
Επίσης, το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα έχει την τάση
να παρουσιάζει υψηλότερα επίπεδα γαλακτικού οξέος
σε σύγκριση με τα χαμηλότερης κακοήθειας γλοιώματα,
χωρίς αυτό να μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια
για τη βαθμονόμηση των γλοιωμάτων
5,6
.
Η παρουσία λιπιδίων στα γλοιοβλαστώματα είναι
συχνή σε αντίθεση με τα χαμηλής κακοήθειας γλοιώ-
ματα και αφορά συνήθως περιοχές νέκρωσης ορατές ή
μη απεικονιστικά
6
, όπως αναδείχθηκε σε 11 ασθενείς
της μελέτης μας, ενώ μπορεί να οδηγήσει σε ψευδώς
αρνητικά αποτελέσματα
9
όπως προέκυψε σε 4 από τα
περιστατικά μας. Στα 3 από αυτά, η επανάληψη της
μαγνητικής φασματοσκοπίας σε διαφορετική θέση
λήψης φάσματος, αποφεύγοντας τις περιοχές νέκρω-
σης (Εικόνες 11,12,13,14), κατέδειξε υψηλό δείκτη
κακοήθειας, ενώ στον τέταρτο ασθενή η εξέταση δεν
επαναλήφθηκε (Εικόνες 15, 16).
Το γλοιοβλάστωμα μπορεί να έχει παρόμοια απει-
κονιστικά χαρακτηριστικά με μία μονήρη εγκεφαλική
μετάσταση. Η μαγνητική φασματοσκοπία μπορεί να
συμβάλλει στη διάκριση των δύο βλαβών, λαμβάνοντας
υπόψη τη διηθητική φύση του γλοιοβλαστώματος σε
σχέση με τον πιο σαφώς αφοριζόμενο μεταστατικό
ιστό
13
. Συνεπώς, η ανάλυση του φάσματος στην πε-
ριοχή πέριξ του εξωτερικού ορίου του εμπλουτιζόμε-
νου νεοπλασματικού ιστού στο γλοιοβλάστωμα, θα
δείξει αυξημένα επίπεδα χολίνης σε αντίθεση με τα
φυσιολογικά ευρήματα στον ιστό που περιβάλλει τις
μεταστάσεις
14
.
Η διάκριση της υποτροπής του γλοιοβλαστώματος
από τη μετακτινική νέκρωση αποτελεί ένα ακόμη
σημαντικό κεφάλαιο με το οποίο ασχολείται η φασμα-
τοσκοπική ανάλυση. Στην περίπτωση της νέκρωσης
καταγράφεται απουσία του σήματος των μεταβολιτών
NAA, Cho, Cr με συνοδό παρουσία μίας ευρείας κο-
ρυφής μεταξύ 0 και 2.0 ppm -το κέντρο της περίπου
στα 1.5 ppm-, το οποίο αποτελείται πιθανότατα από
ελεύθερα λιπαρά οξέα, γαλακτικό οξύ και αμινοξέα
και αντιστοιχεί σε νέκρωση των ιστών
1,2
. Η παρουσία
φλεγμονώδους αντίδρασης στο φάσμα θα καταγρά-
ψει αύξηση της χολίνης, η οποία όμως θα οφείλεται
στα ενεργοποιημένα κύτταρα του ανοσοποιητικού
συστήματος και δεν θα φτάνει στα υψηλά επίπεδα
που παρατηρούνται στο γλοιοβλάστωμα
15
. Επιπλέον,
η ταυτόχρονη χρήση των ακολουθιών της λειτουργικής
μαγνητικής τομογραφίας (perfusion imaging) συντε-
λούν στην καλύτερη διαφορική διάγνωση. Όμως, αν
η φλεγμονώδης αντίδραση είναι ιδιαίτερα έντονη, θα
προκαλέσει μεγάλη αύξηση των επιπέδων της χολίνης,
καθιστώντας δύσκολη την τελική διάγνωση, ενώ δεν
είναι σπάνια η συνύπαρξη της μετακτινικής νέκρωσης
και εστιών νεοπλασίας σε μία νέα εμπλουτιζόμενη
περιοχή μετά από ακτινοβολία
15,16
.
ABSTRACT
Maskalidis Ch, Vasileiadis K, Chondromatidou S,
Gkoutsaridou F, Emmanouilidou M, Chaitidou S.
Magnetic resonance spectroscopy in the evaluation
of glioblastoma multiforme.
Objective:
Our purpose is to study the imaging
findings of magnetic resonance spectroscopy in cases of
glioblastoma multiforme and to analyze the limitations