Basic HTML Version
41
E. Π. Καρίκη, & συν. - Limbus vertebrae: Απεικονιστική διερεύνηση
θεια των αποφυσιακών αρθρώσεων που προκαλού-
σαν στένωση του σπονδυλικού σωλήνα στο επίπεδο
Ο4-Ο5. Από τις άλλες δύο ασθενείς, σε μία ελέγχθη-
κε οπίσθια κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου στο ε-
πίπεδο Ο4-Ο5 και χαμηλότερα της limbus vertebrae
(Ο2) χωρίς στένωση του μυελικού καναλιού, ενώ σε
μία ασθενή δεν απεικονίστηκε συνοδός βλάβη με τη
μαγνητική τομογραφία.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Η σπονδυλική στήλη αποτελεί το μεγαλύτερο τμή-
μα του αξονικού σκελετού. Η ανάπτυξή της αρχίζει
κατά την τέταρτη εβδομάδα της κύησης από κύτταρα
του σκληροτομίου εκείνων των σωμιτών που βρίσκο-
νται γύρω από τη νωτιαία χορδή
7-9
.
Ο εμβρυονικός δίσκος έχει ήδη αποκτήσει τρεις στι-
βάδες, εξώδερμα, μεσόδερμα και ενδόδερμα, κατά
το στάδιο της γαστριδίωσης (gastrulation) μία ή δύο
εβδομάδες νωρίτερα
7,9
(Σχήμα 1). Κατά την τέταρτη
εβδομάδα, η νωτιαία χορδή και το εξώδερμα αλληλε-
πιδρούν για τον σχηματισμό της νευρικής πλάκας, η
οποία πτυχώνεται και σχηματίζει το νευρικό σωλήνα
από τον πρόσθιο μέχρι τον οπίσθιο νευροπόρο (στά-
διο πρωτογενούς νευριδίωσης, primary neurulation)
8
(Σχήμα 2). Ουραία του οπίσθιου νευροπόρου (επίπε-
δο του δεύτερου ιερού σπονδύλου)
9
, ο νευρικός σω-
λήνας πιστεύεται ότι σχηματίζεται με διαφορετική δι-
αδικασία που αφορά στη συγκέντρωση μεσεγχυμα-
τικών κυττάρων κάτω από το εξώδερμα της οπίσθιας
επιφάνειας του ουραίου βλαστήματος (δευτερογενής
νευριδίωση, secondary neurulation)
8,9
. Την ίδια εβδο-
μάδα, κύτταρα του σκληροτομίου μεταναστεύουν γύ-
ρω από τη νωτιαία χορδή και το νευρικό σωλήνα. Στη
θέση αυτή, το κάθε σκληροτόμιο διαφοροποιείται σε
δύο τμήματα, ένα αραιοκυτταρικό κεφαλικά και ένα
πυκνοκυτταρικό ουραία
8,9
, μεταξύ των οποίων υπάρ-
χει ένας δυνητικός χώρος όπου θα αναπτυχθεί ο με-
σοσπονδύλιος δίσκος (cell-free space)
8
.
Μερικοί πυκνοκυτταρικοί σχηματισμοί μεταναστεύ-
ουν στο μυοτόμιο του σωμίτη και προς τα άνω (προς
το cell-free space) και από αυτούς θα σχηματιστεί ο
ινώδης δακτύλιος κάθε μεσοσπονδύλιου δίσκου. Η
εμφάνιση του ινώδους δακτυλίου διαχωρίζει ουσια-
στικά το κάθε σκληροτόμιο
8
και αναγκάζει τις υπόλοι-
πες (κεφαλικές) πυκνοκυτταρικές συγκεντρώσεις να
συνενωθούν με τις (ουραίες) αραιοκυτταρικές συγκε-
ντρώσεις του αμέσως επόμενου σωμίτη
8
, προκειμέ-
νου να σχηματιστεί το σπονδυλικό σώμα. Συνεπώς,
Σχήμα 2:
Σχηματισμός της νωτιαίας χορδής και του νευρικού σωλήνα (18-21 ημέρα κύησης).
Σχήμα 3:
Διαφοροποίηση των σωμιτών για τον σχηματισμό της σπονδυλικής στήλης.