Αποτελέσματα της Ελληνικής συμμετοχής στο Διακρατικό Ερευνητικό Πρόγραμμα του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας με τίτλο: "Μείωση της δόσης ακτινοβολίας στην αξονική τομογραφία θώρακος και κοιλίας διατηρώντας τη διαγνωστική ποιότητα της εικόνας"

Αποτελέσματα της Ελληνικής συμμετοχής στο Διακρατικό Ερευνητικό Πρόγραμμα του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας με τίτλο:
"Μείωση της δόσης ακτινοβολίας στην αξονική τομογραφία θώρακος και κοιλίας διατηρώντας τη διαγνωστική ποιότητα της εικόνας"

Β. Τσαπάκη, Χ. Τριαντοπούλου, Π. Μανιάτης, Ι. Σιάφας, Π. Μοσχούρης, Α. Πρινιωτάκη, Π. Κούκκου, Ρ. Ζορμπά, Χ. Αποστολάκη, Η. Κουλεντιανός, Ι. Παπαηλιού

Τμήμα Αξονικής Τομογραφίας Π.Γ.Ν. Νέας Ιωνίας "Αγία Όλγα"

Εισαγωγή: Σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνήσει πως επηρεάζουν το βάρος και οι διαστάσεις (προσθιοπίσθια -ΠΟ- και πλάγια -ΠΛ- διάμετρος) του ασθενούς τον θόρυβο, την ποιότητα της εικόνας, και τη δόση της ακτινοβολίας στις εξετάσεις ρουτίνας Αξονικής Τομογραφίας (ΑΤ) θώρακος και κοιλίας. Η μελέτη αποτέλεσε μέρος του διακρατικού ερευνητικού προγράμματος του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) με τίτλο: "Τρόποι μείωσης της δόσης ακτινοβολίας στις εξετάσεις ρουτίνας ΑΤ με διατήρηση της διαγνωστικής ποιότητας της εικόνας".
Μέθοδος: Η μελέτη περιλάμβανε 100 ασθενείς, 50 εκ των οποίων υποβλήθηκαν σε ΑΤ θώρακος και οι υπόλοιποι 50 σε ΑΤ κοιλίας. Ο "θόρυβος" (Ν) της εικόνας επιλέχθηκε ως ποσοτική παράμετρος ελέγχου του κλινικού πρωτοκόλλου. Η κλινική εκτίμηση της ποιότητας της εικόνας πραγματοποιήθηκε ανεξάρτητα, από δύο έμπειρους ακτινολόγους με την εφαρμογή ενός δείκτη ποιότητας Q που βασίστηκε στην αξιολόγηση των εικόνων ως προς την εμφάνιση ανατομικών περιοχών και τη διαγνωστική ικανότητα με κλίμακα 1-5. Η μέτρηση του δείκτη δόσης (CT Dose Indexw: CTDIw) έγινε με ειδικό ομοίωμα και δοσίμετρο τύπου στυλό. Η συνολική δόση κάθε ασθενούς (Dose Length Product: DLP) υπολογίσθηκε από τον δείκτη ακτινοβολίας και το εύρος ακτινοβόλησης.
Αποτελέσματα: Βρέθηκε σημαντική γραμμική συσχέτιση του θορύβου (N) με το βάρος (R=0,63) και την προσθιοπίσθια (ΠΟ) και πλάγια (ΠΛ) διάμετρο του ασθενούς (R=0,7) μόνον στην εξέταση κοιλίας. Με βάση την εξίσωση συσχέτισης δημιουργήθηκε ένας πίνακας mAs-βάρους, με στόχο τη μείωση των mAs σε ασθενείς χαμηλού βάρους. Ο πίνακας επαληθεύθηκε και για τις δύο εξετάσεις, λαμβάνοντας νέο δείγμα 25 ασθενών ανά τύπο εξέτασης με το αναπροσαρμοσμένο πρωτόκολλο. Δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική μεταβολή του δείκτη ποιότητας εικόνας πριν (σταθερά mAs) και μετά τη χρήση του πίνακα (μεταβαλλόμενα mAs με βάρος ασθενούς). Η μείωση του δείκτη δόσης ήταν 26% στην εξέταση κοιλίας και 31% στην εξέταση θώρακος.
Συμπεράσματα: Η μελέτη παρουσιάζει έναν απλό πίνακα εξάρτησης των mAs της εξέτασης θώρακος και κοιλίας από το βάρος του ασθενούς. Η εξέταση θώρακος θα πρέπει να διερευνηθεί περισσότερο, διότι αφενός μεν ο πίνακας βασίσθηκε στα δεδομένα της εξέτασης κοιλίας και αφετέρου δεν βρέθηκε απλή γραμμική συσχέτιση του Ν με το βάρος του ασθενούς. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει περισσότερο πολύπλοκη σχέση των δύο παραμέτρων (mAs-βάρος), η οποία ενδέχεται να μειώνει τη δόση ακτινοβολίας ακόμη περισσότερο.