Ο ρόλος της Ακτινολογίας στη διερεύνηση των οστικών όγκων

ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Ο ρόλος της Ακτινολογίας στη διερεύνηση των οστικών όγκων

Κ. Πίκουλας

Τμήμα Αξονικής Τομογραφίας, 1ο Νοσοκομείο ΙΚΑ - Π.Γ.Ν.Α. ΚΑΤ

Η συνήθης συμπτωματολογία του ασθενούς με οστική αλλοίωση είναι το άλγος στην περιοχή της αλλοίωσης. Υπάρχουν και αλλοιώσεις (π.χ. ορισμένοι καλοήθεις όγκοι) που δεν προκαλούν άλγος και αποκαλύπτονται τυχαία σε απλές ακτινογραφίες που διενεργούνται για άλλο λόγο. Η κλινική σημειολογία σε αυτές τις περιπτώσεις είναι συνήθως φτωχή και τα βιοχημικά ευρήματα δεν έχουν μεγάλη ειδικότητα. Για παράδειγμα, η αλκαλική φωσφατάση αυξάνεται τόσο επί των οστικών μεταστάσεων, όσον και επί της αναπλαστικής φάσης της νόσου Paget, ενώ και στις δύο περιπτώσεις κλινικά σημειώνεται μόνο άλγος. Αναγκαστικά λοιπόν, ο ακτινολόγος αναλαμβάνει πρωτεύοντα ρόλο στη διερεύνηση μιας οστικής αλλοίωσης.
Διατίθεται μεγάλος αριθμός απεικονιστικών τεχνικών, απλή ακτινογραφία (Α/Α), σπινθηρογράφημα οστών (Σ/Ο), υπερηχογράφημα (Υ/Η), υπολογιστική τομογραφία (Υ/Τ), μαγνητικός συντονισμός (Μ/Σ). Ποιές από αυτές θα χρησιμοποιηθούν, καθώς και η σειρά με την οποία θα πραγματοποιηθούν εξαρτώνται πρωτίστως από την κλινική πληροφόρηση. Επί κλινικής υποψίας άσηπτης νέκρωσης της μηριαίας κεφαλής, το Σ/Ο και ο Μ/Σ συναγωνίζονται για το ποιά μέθοδος θα αναδείξει πρώτη τη σημειολογία, αφήνοντας στην τρίτη θέση την Α/Α[1,2]. Είναι ευθύνη του ακτινολόγου, ως ειδικού επιστήμονα, να σταθμίζει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε μεθόδου, να γνωρίζει τί να αναμένει από αυτές και να χρησιμοποιεί κάθε φορά την ενδεδειγμένη απεικονιστική μέθοδο. Στη διερεύνηση των οστικών όγκων χρησιμοποιούνται κυρίως η Α/Α, το Σ/Ο, η Υ/Τ και ο Μ/Σ. Η Υ/Η παρέχει πληροφορίες για τους όγκους των μαλακών μορίων. Σκοπός του άρθρου αυτού είναι η αναφορά και η ανάλυση των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων κάθε μεθόδου. Στο τέλος, προτείνεται ένας αλγόριθμος διερεύνησης επί υποψίας όγκου του μυοσκελετικού συστήματος.