Basic HTML Version
79
Θ.Ν. Σπυριδόπουλος, & συν.
Καλοήθεις όγκοι των οστών σε παιδιά και εφήβους : σύνοψη των απεικονιστικών ευρημάτων και διαγνωστική προσέγγιση
μετάφυση των μακρών οστών (εγγύς μετάφυση βρα-
χιονίου και στις μεταφύσεις των οστών πέριξ της κα-
τά γόνυ άρθρωσης). Οφείλεται σε εστιακή προσεκ-
βολή της έσω ή έξω πλάγιας μοίρας του συζευκτικού
χόνδρου, ο οποίος αναπτύσσεται «έχοντας χάσει τον
προσανατολισμό του», προκαλώντας την εμφάνιση έκ-
κεντρης οστικής προσεκβολής με χόνδρινο περίβλη-
μα, η οποία μεγαλώνει παράλληλα με την ανάπτυξη
του σκελετού. Κλινικά παρατηρείται μία σκληρή διό-
γκωση, με πιθανή ευαισθησία στην πίεση, ενώ πόνος
αναφέρεται σε περιπτώσεις φλεγμονής ή παθολογι-
κού κατάγματος. Απεικονιστικά ελέγχεται μία μονή-
ρης οστική προσεκβολή (έμμισχη ή ευρείας βάσης),
που εξορμάται από τον φλοιό του οστού προς τα έ-
ξω, καλυπτόμενη από χόνδρινη στιβάδα πάχους πε-
ρί τα 5mm, πάνω στην οποία αναπτύσσεται συχνά θύ-
λακος. Τα απεικονιστικά ακτινολογικά ευρήματα πε-
ριλαμβάνουν: α) έμμισχη ή ευρείας βάσης προσεκ-
βολή από το κυρίως οστούν, β) εντοπίζεται στη μετά-
φυση και καθώς το παιδί αναπτύσσεται μετατοπίζεται
προοδευτικά στη διάφυση (αλλά ποτέ στην επίφυση),
γ) ο φλοιός και το σπογγώδες οστούν του οστεοχον-
δρώματος είναι σε συνέχεια με τις αντίστοιχες μοίρες
του κυρίως οστού, 4) το μέγεθος της βλάβης κυμαίνε-
ται από 2-12cm, με πιθανή επασβέστωση του χόνδρι-
νου περιβλήματος (το πάχος του χόνδρινου περιβλή-
ματος σε περιπτώσεις οστεοχονδρωμάτων που αυξά-
νονται σε μέγεθος είναι δυνατό να παρακολουθείται
με υπερηχογράφημα). Βραδεία σταθερή αύξηση του
πάχους του χόνδρου κατά την παιδική και πρώιμη ε-
φηβική ηλικία είναι αποδεκτές, αλλά εάν συνεχίσει
η αύξηση μετά τη σκελετική ωρίμανση ή αν το πάχος
του περιβλήματος υπερβεί τα 3cm, θα πρέπει να γίνει
άμεσα περαιτέρω διερεύνηση. Η διαφοροδιάγνωση
των εξοστώσεων περιλαμβάνει λιγότερο συχνές πα-
θολογικές οντότητες, όπως το παραφλοιϊκό χόνδρω-
μα και την οστεοποιό μυοσίτιδα με χόνδρινο περίβλη-
μα. Η εξόστωση σπάνια μπορεί να παρουσιάσει κα-
κοήθη εξαλλαγή (σε ποσοστά που κυμαίνονται ανά-
λογα με τις πηγές από 0,25% έως 1-4%). Η παρου-
σία πολλαπλών εξοστώσεων σχετίζεται με κληρονομι-
κούς παράγοντες και με μεγαλύτερη πιθανότητα κα-
κοήθους εξαλλαγής (της τάξης του 5-10%).
Το μη οστεοποιούμενο ίνωμα παρατηρείται συχνά
σε παιδιά ηλικίας 4-8 ετών, σπανιότερα μετά την ε-
φηβεία (Εικόνα 2)
4
. Ανευρίσκεται στη μετάφυση των
μακρών οστών (κυρίως μηριαίου και κνήμης, πέριξ
της άρθρωσης του γόνατος) χωρίς ιδιαίτερα κλινικά
συμπτώματα (εκτός αν μεσολαβήσει παθολογικό κά-
ταγμα) και σπανιότατα στην επίφυση. Αποτελεί ως ε-
πί το πλείστον τυχαίο εύρημα, μία έκκεντρη, σαφών
σκληρυντικών ορίων φλοιϊκή αλλοίωση, πιθανώς με
εσωτερικά ατελή ή πλήρη διαφραγμάτια, δεν προκα-
λεί διάταση του οστού. Πρόκειται για ασυμπτωματι-
κή βλάβη, εκτός από την περίπτωση που επιπλακεί με
μετατραυματικό κάταγμα, αντίστοιχα της αλλοίωσης.
Όταν το μέγεθος της αλλοίωσης ξεπερνά τα 3cm, τό-
τε αναφέρεται ως ινώδες έλλειμμα του φλοιού. Στην
πλειονότητα των περιπτώσεων η καλοήθης αυτή αλ-
λοίωση υποστρέφει αυτόματα κατά την εφηβική ηλικία.
Το οστεοειδές οστέωμα είναι η 3
η
κατά σειρά συ-
χνότητας μορφή καλοήθους οστικού όγκου, μετά
το οστεοχόνδρωμα και το μη οστεοποιούμενο ίνω-
μα (αποτελεί περίπου το 10% του συνόλου) και προ-
Εικόνα 4:
Ακτινογραφία
δακτύλου άκρας
χείρας (F): Λυτική
αλλοίωση στο
εγγύς τμήμα
μέσης φάλαγγας
άκρας χείρας με
σκληρυντικά όρια,
χωρίς αποτιτανώσεις
(εγχόνδρωμα).
Εικόνα 5
: Αξονική Τομογραφία (CT): Μεικτής σύστασης αλ-
λοίωση ΑΡ ημιμορίου σπονδυλικού πετάλου, με διάταση οστού
(οστεοβλάστωμα).