Basic HTML Version
77
Θ.Ν. Σπυριδόπουλος, & συν.
Καλοήθεις όγκοι των οστών σε παιδιά και εφήβους : σύνοψη των απεικονιστικών ευρημάτων και διαγνωστική προσέγγιση
επιπολής ή εν τω βάθει, στάσιμη σε διαστάσεις ή αυ-
ξανόμενη (βραδέως ή ταχέως) σε μέγεθος, ανώδυ-
νη ή επώδυνη. Ενδεχομένως, μπορεί να υπάρχει συ-
μπτωματολογία από την πίεση γειτονικών αρθρώσε-
ων (ή αντιδραστική αρθρίτιδα), επώδυνη κινητικότη-
τα της άρθρωσης (λόγω μυϊκού σπασμού ή μηχανι-
κού κωλύματος) ή πίεση (Δ/δ διήθηση) μαλακών μο-
ρίων (αγγείων, νεύρων και σπλάχνων). Είναι δυνα-
τόν να συνυπάρχει μυϊκή ατροφία, ανταλγική χωλό-
τητα ή παθολογικό κάταγμα. Ο απεικονιστικός έλεγ-
χος, στο πλαίσιο των παρακλινικών εξετάσεων, πα-
ρέχει σημαντικές πληροφορίες για τη διάγνωση των
οστικών νεοπλασμάτων, αναφορικά με την εντόπιση
και την ακτινομορφολογία της αλλοίωσης
2
.
Ο ακτινογραφικός έλεγχος (σε 2 επίπεδα) μιας ο-
στικής βλάβης προσφέρει πληροφορίες σχετικά με:
α) την ανατομική εντόπιση, β) το μέγεθος, γ) τον χα-
ρακτήρα της βλάβης (λυτική, λυτική με περιοχές ε-
ντός αυτής που παρουσιάζουν σύσταση ώριμου ο-
στού ή με επασβεστώσεις, πυκνωτική ή με εικόνα ε-
σμυρισμένου γυαλιού, με μάζα μαλακών μορίων γει-
τονικά προς την οστική βλάβη, υποδηλώνουσα κακο-
ήθεια), δ) την αντίδραση του οστού στη βλάβη (τα ό-
ρια και το περίγραμμα: σαφή ή ασαφή, με λέπτυνση
ή πάχυνση του οστικού φλοιού, χωρίς καθόλου αντί-
δραση από τον ξενιστή όπως π.χ. σε περιπτώσεις ηω-
σινόφιλου κοκκιώματος (βλάβη punched-out), ε) την
παρουσία περιοστικής αντίδρασης (υπέγερση περιο-
στέου, με σχηματισμό νέου οστού τριγωνικής μορφο-
λογίας -τρίγωνο Codman- ή μεγαλύτερη περιοχή α-
νάπτυξης νέου οστού, με μορφολογία δίκην «ηλιακτί-
δων», η οποία υποδηλώνει πιο επιθετική βλάβη- συμ-
βαίνει και σε καλοήθεις όγκους, σε οστικές λοιμώξεις
και σε κακοήθειες), στ) πιθανή παρουσία βλαβών σε
πολλαπλές εντοπίσεις, π.χ. σε ιστιοκύττωση Χ, ινώ-
δη πολυοστική δυσπλασία
1
. Αν ο κλινικός γιατρός υ-
ποπτεύεται υποκείμενη οστική κακοήθεια κι ο αρχι-
κός ακτινογραφικός έλεγχος αποβεί αρνητικός, τό-
τε οφείλει να επανεκτιμήσει σε σύντομο χρονικό δι-
άστημα τον/την ασθενή (να είναι επιφυλακτικός πριν
χαρακτηρίσει τη βλάβη ως καλοήθη) και αν χρεια-
στεί να προχωρήσει σε πιο εξειδικευμένες απεικονι-
στικές εξετάσεις (προκειμένου σε υποψία κακοήθει-
ας να γίνει και σταδιοποίηση της βλάβης). Το σπιν-
θηρογράφημα ανιχνεύει τον οστικό σχηματισμό και
την αιματική ροή, αναδεικνύει μη ειδικά τις οστικές
βλάβες και είναι πιο ευαίσθητο στην εντόπιση πολ-
λαπλών σκελετικών εντοπίσεων (σε σύγκριση με την
απλή ακτινογραφία). Στις «θερμές» βλάβες (αλλοι-
ώσεις που προσλαμβάνουν το ραδιοϊσότοπο) περι-
λαμβάνονται: το οστεοειδές οστέωμα, το οστεοβλά-
στωμα, η ανευρυσματική κύστη, η ινώδης δυσπλασί-
α και αντίθετα, στις «ψυχρές» περιλαμβάνονται: το η-
ωσινόφιλο κοκκίωμα και το μυέλωμα. Φυσιολογικά
ευρήματα στο σπινθηρογράφημα συσχετίζονται ση-
μαντικά με καλοήθη οστική βλάβη, αλλά εντούτοις,
πιθανά παθολογικά ευρήματα δεν μπορούν να δια-
κρίνουν μια καλοήθη από μια κακοήθη οστική βλά-
Εικόνα 1:
Ακτινογραφία γόνατος (F): Ευρείας βάσης οστι-
κή προσεκβολή (εξόστωση) άπω τμήματος διάφυσης μηριαί-
ου οστού, με κατεύθυνση αντίθετη της άρθρωσης του γόνατος.
Εικόνα 2:
Αξονική Τομογραφία (CT): Λυτική έκκεντρη φλοιϊκή
αλλοίωση άπω διάφυσης κνήμης, με σκληρυντικά όρια, χωρίς
διάσπαση φλοιού ή περιοστική αντίδραση (μη οστεοποιό ίνωμα).