Basic HTML Version
Ελληνική Ακτινολογία, Τόμος 44, Τεύχος 1, 2013
14
σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια (κάθαρση κρεατινίνης
<20mL/min) μπορούν μεν να εξετάζονται με μαγνη-
τικό συντονισμό αλλά δεν θα πρέπει να λαμβάνουν
ενδοφλέβιο σκιαγραφικό
3,4
.
ΒΑΣΙΚΗ ΑΝΑΤΟMIA ΚΑΡΔΙΑΣ
Η καρδιά καταλαμβάνει κεντρική θέση στη θωρακι-
κή κοιλότητα και μοιάζει με υποστρόγγυλο κώνο που
έχει γείρει στο πλάι. Η κορυφή της καρδιάς στρέφεται
προς τα εμπρός αριστερά και κάτω προς το αριστερό
ημιδιάφραγμα. Η βάση της καρδιάς στρέφεται προς τα
πίσω δεξιά και άνω. Προσθίως της καρδιάς ευρίσκεται
το στέρνο, οπισθίως η θωρακική μοίρα της σπονδυλι-
κής στήλης και εκατέρωθεν οι πνεύμονες. Ο επιμήκης
άξονας της καρδιάς είναι στραμμένος κατά 45 μοίρες
σε σχέση με το στεφανιαίο και οβελιαίο επίπεδο. Σε
νέα ή λεπτά άτομα ο άξονας της καρδιάς τείνει να είναι
πλέον κάθετος σε σχέση με παχύτερα άτομα όπου
είναι πλέον οριζόντιος. Στο μεγαλύτερο μέρος της η
καρδιά περιβάλλεται από τον περικαρδιακό σάκο. Ενώ
η φυσιολογική θέση της καρδιάς εντός του θωρακικού
κλωβού είναι σχετικά σταθερή, ωστόσο η θέση και η
μορφολογία των επιμέρους καρδιακών δομών καθώς
και η σχέση τους με τα μεγάλα αγγεία μπορεί να είναι
ιδιαίτερα πολύπλοκη και υπόκεινται σε μεγάλο εύρος
παθολογικών ανωμαλιών και διακυμάνσεων. Συνεπώς,
η ενδελεχής γνώση της φυσιολογικής ανατομικής της
καρδιάς είναι απαραίτητη προκειμένου να αναγνωρίζο-
νται παθολογικές ανατομικές δομές ειδικά σε ασθενείς
με συγγενείς καρδιοπάθειες.
Η καρδιά είναι ουσιαστικά μια αντλία με τέσσερις
κοιλότητες, τις δεξιές και τις αριστερές κοιλότητες. Οι
δεξιές κοιλότητες (δεξιός κόλπος και δεξιά κοιλία)
ευρίσκονται πιο μπροστά από τις αριστερές κοιλότητες
(αριστερός κόλπος και αριστερά κοιλία), ενώ οι κοιλίες
κατωφερέστερα από τους κόλπους. Φυσιολογικά οι
δεξιές κοιλότητες δεν επικοινωνούν με τις αριστερές
κοιλότητες. Οι κόλποι επικοινωνούν με τις κοιλίες δια
των κολποκοιλιακών βαλβίδων
4
.
Ειδικά χαρακτηριστικά των καρδιακών κοιλο-
τήτων
Αριστερός κόλπος:
•
Δέχεται τις πνευμονικές φλέβες
•
Οπίσθια άνω θέση
Αριστερά κοιλία
:
•
Ωοειδές σχήμα
•
Λεπτή δοκίδωση
•
Είσοδος-έξοδος σε άμεση σχέση
•
Λεία διαφραγματική επιφάνεια
•
Απορροή στην αορτή
Δεξιός κόλπος
•
Εκβάλλουν η άνω και η κάτω κοίλη φλέβα και ο
στεφανιαίος κόλπος
•
Ινωμυώδη διαφράγματα σχηματίζουν την Ευσταχιανή
και Θηβεσιανή βαλβίδα
Δεξιά κοιλία
•
Πυραμιδικό σχήμα
•
Αδρή εσωτερική δοκίδωση
•
Είσοδος-έξοδος δεν ευρίσκονται σε άμεση σχέση
•
Απορροή στην πνευμονική αρτηρία
•
Ενδιάμεση δέσμη (moderator band)
•
Υψηλότερη θέση τριγλώχινος σε σχέση με τη μιτρο-
ειδή βαλβίδα
Εξωτερική διαμόρφωση της καρδιάς
Η καρδιά περιβάλλεται από το ινώδες περικάρδιο, έ-
νανσάκοαπόσυνδετικό ιστόμε μέσοπάχος 1.5±0.5mm
σε φυσιολογικά άτομα
5,6
. Επί τα εντός του ινώδους
περικαρδίου βρίσκεται το ορώδες περικάρδιο, όπου
ξεχωρίζουμε το τοιχωματικό πέταλο σε επαφή με το
ινώδες περικάρδιο και το σπλαχνικό πέταλο (επικάρδιο)
που επενδύει άμεσα την καρδιά. Η καρδιά εμφανίζει
πρόσθια ή πλευροδιαφραγματική επιφάνεια, οπίσθια
διαφραγματική επιφάνεια, βάση, δεξιό καρδιακό χείλος,
αριστερό καρδιακό χείλος και κορυφή.
Η στεφανιαία ή κολποκοιλιακή αύλακα χωρίζει εξω-
τερικά τους κόλπους από τις κοιλίες. Η μεσοκολπική
αύλακα χωρίζει τους δύο κόλπους.
Οι κοιλίες της καρδιάς χωρίζονται από δύο αύλακες,
η μία εξ αυτών, η πρόσθια επιμήκης αύλακα ή πρόσθια
μεσοκοιλιακή αύλακα βρίσκεται στην στερνοπλευρική
επιφάνεια της καρδιάς, κοντά στο αριστερό χείλος, ενώ
η οπίσθια μεσοκοιλιακή αύλακα βρίσκεται στην οπίσθια
ή διαφραγματική επιφάνεια της καρδιάς
4
.
Στοιβάδες-χιτώνες της καρδιάς
Όπως οι αρτηρίες και οι φλέβες, έτσι και η καρδιά
αποτελείται από τρείς χιτώνες:
α. Το ενδοκάρδιο, τον εσωτερικό χιτώνα, που επενδύει
τους κόλπους και τις κοιλίες, τους θηλοειδείς μύες,
τις τενόντιες χορδές και τις καρδιακές βαλβίδες.
β. Το μυοκάρδιο, που είναι ο μυϊκός ιστός που επιτελεί
τη θεμελιώδη λειτουργία της καρδιάς, δηλαδή τη
συστολή και διαστολή.
γ. Το επικάρδιο.
Εσωτερική διαμόρφωση
Διακρίνονται 4 κοιλότητες, 2 κόλποι και 2 κοιλίες.
Οι κόλποι ευρίσκονται πάνω από τις κοιλίες και ο κα-
θένας τους επικοινωνεί μέσω του κοιλιακού στομίου
με την υποκείμενη σύστοιχη κοιλία δια της σύστοιχης
κολποκοιλιακής βαλβίδος. Ο δεξιός κόλπος επικοινω-
νεί με τη δεξιά κοιλία δια της τριγλώχινος βαλβίδος. Ο
αριστερός κόλπος επικοινωνεί με την αριστερά κοιλία
δια της μιτροειδούς (διγλώχινος) βαλβίδος.
Ανατομία του αριστερού κόλπου και των πνευ-
μονικών φλεβών
Ο αριστερός κόλπος είναι μία κοιλότητα ωοειδούς